poniedziałek, 21 października 2019

KETLING I INNI

Czamer, Czochran, Dziaksen, Kabron, Machlejd, Szynkler. To przykładowe nazwiska, które pojawiają się w Polsce. A skąd się wzięły? Otóż, są one skutkiem polonizacji osiedlających się w Polsce, od XIV wieku, Szkotów. Wymienione nazwiska w wersji pierwotnej brzmiały następująco: Chalmers, Cochrane, Jackson, Cockburn, Macleod i Sinclair. 

Imigranci szkoccy na ziemiach polskich trudnili się handlem (w szczególności była to tzw. „tania kramarszczyzna”, którą zaczęto nazywać towarem „szockim”, a kramarzy ogólnie „szotami”) oraz żołnierką. Dla przykładu w wojnie o Inflanty (1579) uczestniczył po stronie polskiej osobny oddział piechoty szkockiej. Pasjonaci sienkiewiczowskiej trylogii pamiętają zapewne Ketlinga – z pochodzenia Szkota – obrońcy Kamienia Podolskiego.

Wśród Szkotów, oprócz kupców, rzemieślników i wojskowych, spotykamy również ludzi wolnych zawodów: malarzy (John Gallison), pisarzy (Albert Ines, Andrew Loech, Lechowicz) i lekarzy (William Davison). Najbardziej znany jest jednak Jan Jonston (John Johnston, ur. 1603 w Szamotułach, zm. w 1675 w Składowicach), przyrodoznawca, historyk, pedagog i lekarz. Szkocka emigracja wynikała z nieustannych konfliktów z Anglią, prześladowań religijnych i problemów gospodarczych, w tym pojawiających się okresów głodu. Ponadto zasada primogenitury, wedle której cały majątek był dziedziczony przez najstarszego syna, sprawiała, że wielu młodych Szkotów pozostawało bez majątku i decydowało się na wyjazd za granicę – „za chlebem”.

Bywało, że przybywający do Polski Szkoci przyczyniali się do rozwoju ziem polskich. Ciekawym tego przykładem jest przypadek generała Ludwika Michała Paca h. Gozdawa (1780-1835), który sprowadził do swojego majątku ponad 500. osadników ze Szkocji. Zaprowadzili oni płodozmian, upowszechnili uprawę ziemniaków i rasową hodowlę bydła, koni i owiec. Za sprawą osiedlonych na Suwalszczyźnie Szkotów powstały browary, gorzelnie, krochmalnie, olejarnie, garbarnie i fabryka maszyn rolniczych.

Ciekawa jest historia wielokulturowego społeczeństwa ziem polskich.

poniedziałek, 14 października 2019

PRZEPRAWA PRZEZ KANAŁ KORYNCKI

Kanał Koryncki dzieli kontynentalną Grecję i Półwysep Peloponez, łączy natomiast Zatokę Koryncką z Zatoką Sarońską. Jego początki sięgają 67 roku, kiedy Neron na­ka­zał ko­pa­nie ka­na­łu nie­wol­ni­kom, głównie ży­dow­skim jeńcom z Judei. Ambitny projekt nie został jednak ukończony. W 1883 r. po­wró­ci­li do niego Fran­cu­zi, jed­nak firma, któ­rej po­wie­rzo­no za­da­nie zban­kru­to­wa­ła. Bu­do­wę do­koń­czy­li Grecy i Kanał Ko­rync­ki zo­stał otwar­ty w 1893 r.

Film przedstawia statek wycieczkowy MS Braemar w trakcie pokonywania Kanału Korynckiego 9 października br. W ten sposób statek MS Braemar stał się największą jednostką, która pokonała tę przeprawę. Trudność polegała na tym, że szerokość statku wynosi 22 metry przy szerokość kanału 25 metrów.