Prawdopodobnie na dworze Mikołaja Sieniawskiego Rej
zapoznał się z nurtem reformacji szwajcarskiej – kalwinizmem i stał się jedną z
„ikon" polskiego kalwinizmu. Bywał na kalwińskich synodach, w swoich
majątkach zakładał zbory i szkoły wyznaniowe.
Rej używał języka polskiego jako podstawowego i
samodzielnego języka literackiego, co doprowadziło do dynamicznego rozwoju
polszczyzny w XVI wieku. Znane są jego słowa, w których wskazał, że Polacy nie
muszą się posługiwać językiem „gęsim”, czyli łaciną: „A niechaj narodowie wżdy
postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”.
Poza działalnością religijną i literacką, Rej był aktywnym
działaczem politycznym, zaangażowanym w sprawy państwa. W ramach tzw. ruchu
egzekucyjnego – stronnictwa średniej szlachty, dążył do reformy państwa
polskiego i rozwoju silnej Rzeczpospolitej.
W swoim dziele „Apoftegmata[1], to jest
krótkie a roztropne powieści” napisał „O bacznej roztropności”:
„Nie to jest mądry, co wiele spraw umie,
Lecz co złe z dobrym rozeznać rozumie.
(…)
Rozum to jest wódz do waszego dobrego:
Ten zdobi cnotę, a strzeże od złego.
(…)
Wielka osiadłość[2], kto
cnotę posiądzie,
Która rozumem ozdobiona będzie.”
W dorobku biblijno-teologicznym Mikołaja Reja znalazły
się takie dzieła jak: wydany w 1546 roku „Psałterz Dawidów”, przekład prozą z
łaciny, „Postilla Pańska” (tom kazań, który ukazał się w 1557) i „Apokalypsis,
to jest Dziwna sprawa skrytych tajemnic Pańskich” (wydana w 1565 i zawierająca
rozważania religijne i komentarze do Biblii).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz